Intern Bunkernummer
WK M 03
Lokatie
Westkapelle
Toegankelijkheid
Grotendeels vrij
Aantal kamers
2 toegangen, open gang en bunkerkamer
Type bunker
Manschappenverblijf
Routebeschrijving om deze bunker te vinden:
  • Deze structuur kan je bereiken door vanaf de ingang van het containerpark van Westkapelle, een toegangswegel te volgen naar enkele huizen gelegen verder achteruit zuidoostelijk van dit containerpark en bijhorende verbrandingsoven.
  • De bunker is dan in sterk overgroeide vorm terug te vinden op uw rechter kant voor de eerste huizen.
  • Hij ligt achter een kleine afgespannen weide maar is mits respect voor de omheining, wel degelijk bereikbaar.
Oude Bunkerkaarten en nummeringen van toepassing voor deze bunker
  • Omdat er van de structuren van de Hollandstellung niet echt een eenduidige nummering bestaat, is het natuurlijk vervelend dat deze die er mogelijks al van bestaan op de duur allen door elkaar worden gebruikt en we op de duur het bos door de bomen van nummeringen niet meer zien staan. Dit zijn alvast de nummeringen die ik ken van deze bunkers:

Kaart: de Hollandstellung - Sector Marinegedeelte

De moeilijkheid bij deze kaart, is dat ze niet altijd nummert per structuur maar soms per cluster van structuren. Dit vermoeilijkt natuurlijk het weten of men alle structuren wel degelijk heeft gevonden. (Kaart: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Het betreft een van de structuren in tweede lijn op Stützpunkt Haubtstrasse aan de zuidkant van de Sluisstraat. Op basis van dit kaartje zou er aan de noordkant ook zo een structuur moeten geweest zijn, namelijk structuur (32++) (WK M 08). Er bestaat nu zelfs twijfel of het kaartje hier niet de mist ingaat gezien de wel nog bestaande bunker WK M 03 op dit kaartje ontbreekt. Mogelijks bekijken we hier 2 structuren en was er origineel maar 1. Dat zou dus ook betekenen dat de bij mij aangeduide nr (32++) (WK M 08) nooit zou hebben bestaan.

Als we er van uitgaan dat beiden wel degelijk hebben bestaan, zouden de meest kortbij aanwezige structuren allicht ook 2 kleinere verschansingen geweest zijn langs de Cantelmolinie, namelijk op dit kaartje aangeduid met (7++) en (6++). Intern binnen deze invernarisatie worden dat WK M 09 en WK M 10.

2e Kaartje (niet origineel) dat ook de structuren van de Marine aanduidt in deze regio, wel alleen deze die nog zouden moeten bestaan. (Kaartje Alain Van Geeteruyen)

De respectievelijke structuur is hierbij aangeduid met (9)

Huidig kadastraal perceelnummer waar de bunker bijhoort en werd gebouwd:
  • Gemeente Knokke Heist (Westkapelle), Sectie D, kadastraal perceel 828e/2 (gedeeltelijk).
  • De bunker heeft geen apart kadasternummer en is er ook niet op aangeduid als bestaand gebouw.

Kadasterschets detail en luchtfoto.

Op deze luchtfoto met de kadasterpercelen op, zie je de bunker liggen op een perceel dat globaal het nummer D828e/2 draagt. Dit is de smallere strook rechts van de site onderaan links met het containerpark en verbrandingsoven.

Kadasterschets detail en luchtfoto.

De bunker zelf is er zelfs op te zien. Er loopt dus een wegel die uitkomt op een hek naar een aantal verderop gelegen woningen. Tussen verbrandingsoven en wegel ligt een smalle strook weiland. De bunker ligt juist noordelijk voor de eerste woning. Je ziet hem als een donker stukje bos.

Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker:
  • De originele eigenaars van locaties waar Duitse bunkers werden gebouwd, werden niet zoals bij de bouw van Belgische bunkers in het interbellum onteigend. Zij hadden gewoon pech en de Duitse bezetter eigende zich de grond toe en bouwde er op wat hij er wilde opzetten. Men had daar als burger weinig over te klagen en kreeg dus op die manier een In veel gevallen giftig Duits cadeau.
  • Na de oorlog werden deze bunkers dan ook automatisch opnieuw eigendom van wie er origineel eigenaar van was voor de opeising gezien zij daar nooit voor onteigend waren.
  • Zeer zelden zijn daar na de oorlog van Belgische kant schadevergoedingen voor betaald omdat de aanwezigheid van de structuren soms wel meer dan storend was voor de originele eigenaars of omdat de structuren interessant waren om over te nemen als Belgische bunkers naar de toekomst toe (is zelden gebeurd voor alle duidelijkheid)
  • Het stond de eigenaars dan ook, zeker in de beginperiode na WOI, vrij daar mee te doen wat hij wou, al was afbreken zelden een optie omdat daar zeker op die momenten de middelen niet toe bestonden.
  • Voor deze bunker niet meer van belang gezien de structuur zeker niet meer bestaat en er ook niets meer te zien is dat op zijn verleden wijst.
  • Deze bunker zal deel uitmaken van het bijhorende weilandje en ook eigendom zijn van die eigenaar.

Luchtfoto 1971 www.geopunt.be

Oude luchtfoto uit 1971 van de zone waar deze bunker staat.

De foto is zeker niet zo geweldig van resolutie maar je ziet er de bunker wel degelijk op liggen. Hij ligt juist noordwestelijk van de meest noordelijke woning onderaan de wegel komende van de Sluisstraat.

Er is toen nog geen sprake van verbrandingsoven en containerpark.

Actuelere luchtfoto

Op deze luchtfoto zie je nog de locatie van in totaal 5 structuren. 3 ervan lagen langs de Cantelmolinie. Meest noordelijk had je WK M 08 (verdwenen). Hogerop lag allicht nog een kleinere verschansing, nog op grondgebied Knokke. Meer zuidelijk maar nog noordelijk van de Sluisstraat lagen tegen de Cantelmolinie nog 2 kleinere verschansingen WK M 05 en WK M 06.

Zuidelijk van de Sluisstraat ligt nog altijd de hier besproken manschappenbunker WK M 03. Hij ligt juist boven de eerste bebouwing
Localisatie van de bunker op de bunkerlinie:
  • Het betreft een structuur in 2e lijn op de voorlinie van de Hollandstellung. De eigenlijke voorlijn ligt met een aantal kleinere verschansingen ter hoogte van de driehoekige uitstulpingen tegen de Cantelmolinie.
  • Deze structuur maakt integraal deel uit van het Stützpunkt Haubtstrasse en is er allicht heden de nog enige overblijvende restant van.

Functie van de bunker op de linie (link met eventueel andere structuren)

  • Een ruim manschappenverblijf in 2e lijn op het steunpunt Haubtstrasse.
Structuur van het bunkertje:
  • 1 grote bunkerkamer
  • 1 open toegangsgang op zijn beurt afgeschermd door een grote scherfmuur met 2 ingangen.

Bouwplannen horende bij deze bunker

Grondplan

Dit is een vrij algemeen grondplannetje van dit type van structuren. Merk op dat de eigenlijke bunkerkamer kleiner is dan de breedte die te bunker vertoont aan de toegangen. Dit is op deze schets echter overdreven voor wat deze bunker betreft. Hij verbreedt een klein beetje aan deze toegangen maar zeker niet zoveel als hier getekend. Allicht (als de buitenafmetingen kloppen) is de bunkerkamer inwendig langer.

Dit maakt dat treffers die zouden de hoofdingangen weten te treffen, amper de randen van de eigenlijke bunkerkamer zouden treffen.

Het voorste gedeelte is niet overdekt maar een opbouw van zware scherfmuren die inslagen van projectielen in de kamer moesten vermijden. Dit is een principe dat hier nog is toegepast en kan teruggevonden worden tot op Fort Sint Donaas. Daarna komt dit type bunker voorlopig voor zover gekend, op de linie niet meer voor. (Schets: bewerking van een schets uit het Boek De Hollandstellung van Knokke tot Antwerpen - Hans Sakkers)

Omschrijving van het bunkertje:

  • Het is alvast een bunker deel uitmakend van het gedeelte van de linie opgetrokken door de Duitse Marine. Voor meer details over de specifiek daarbij toegepaste bouwprincipes, zie deze link.
  • Dit impliceert in elk geval dat hij volledig als een monoliet ter plaatste gestorte gewapende betonnen structuur, is opgetrokken.
  • We zien een grote manschappenruimte, alhoewel deze kleiner is dan je zou vermoeden als men de bunker van buitenaf ziet.
  • Deze heeft 2 zeer kortbij elkaar geplaatste toegangen, centraal vooraan in de kamer.
  • Daarna komt men in een grote "open" gang. Hier is namelijk geen plafond voorzien.
  • De voorzijde wordt nog eens bijkomend afgeschermd door een grote zware scherfmuur die met stalen profielen wel extra verankerd is aan de hoofdstructuur.
  • Op de beide uiteinden van deze scherfmuur kan men de centrale gang betreden.
  • Ook het plafond van de bunkerkamer is uitgewerkt in ter plaatse gestort gewapend beton.
  • De bunker steekt vrij hoog uit boven het maaiveld omdat het maaiveld ook in dit geval het niveau is van de bunker aan de binnenzijde.
  • Deze bunkerkamer was origineel afgescheiden van de centrale gang via twee aparte deuren.
  • Aan de toegangen vanaf de buitenzijde tussen zijwanden en de grote scherfmuur waren er allicht geen deuren.
  • Opvallend is ook dat er rondom de structuur in het ruwe beton kleine gaatjes zichtbaar zijn waar ooit houten blokken hebben ingestoken. Dit laat vermoeden dat de structuur ooit met een houten skelet omgeven is geweest als camouflage. Allicht had hij het uitzicht van een stal of iets dergelijks.
  • In dit geval waren zowel de wanden aan de binnenzijde alsook het plafond van de bunker bekleed met hout. Men ziet er nog overal de resten van origineel in het beton mee gestorte houten latten en blokken van zitten. Deze dienden dan als bevestiging voor de rest van de houten bekleding.
  • In de achtermuur ziet men nabij de beide hoeken enkele kleinere nissen in de wand. Het betreffen allicht ventillatiegaten.
  • Deze bunker heeft geen specifieke uitsparingen voor het plaatsen van bv een kachel of nissen voor het stockeren van materialen.
Actuele toestand van deze bunker:
  • De bunker is vrij vlot bereikbaar zonder er specifiek volk moeten voor te storen, mits respecteren van bestaande afsluitingen en omheidingen.
  • Op oudere foto's van rond 1991 zie je de bunker nog volledig in open terrein staan.
  • Bij een eigen eerste prospectie in 2016, was de bunker nog amper te vinden. Hij zit heden ten dagen trouwens nog altijd vrij identiek echt zwaar overgroeit en weggestoken onder vooral wildgroei van planten en klimop.
  • Toen was de bunker zijn binnenzijde niet meer te bereiken wegens overgroei met onder andere braamstruiken.
  • Bij een tweede bezoek in 2017 werd specifiek materiaal meegenomen om deze toch eens te proberen betreden, wat toen eigenlijk zonder veel moeite is gelukt met beperkt wat snoeiwerk nabij de toegang.
  • Allicht zal de bunker ook nu nog altijd toegankelijk zijn.
  • De open gang tussen bunkerkamer en scherfmuur is aan de ene zijde letterlijk volgestort met grond die deels is binnengelopen in 1 van de 2 toegangsdeuren van de eigenlijke bunkerkamer.
  • De bunkerkamer op zich in volledig vrij.
  • Aan de binnenzijde vertoont hij nog mooi zichbare restanten van originele bevestigingslatten van de houten binnenbekleding. Deze latten zie je wel degelijk zowel aan de wanden als aan het plafond.
  • De bekleding zelf is wel overal verdwenen.
  • Buiten sporen van betonrot aan de binnenzijde, verkeert de bunker voor de rest nog in vrij goede staat.
Draagt de bunker nog sporen van strijd:
  • Voorlopig is dit niet het geval op basis van de enkele oudere foto's van deze structuur daterend uit 1991.
  • De bunker is ondertussen zodanig zwaar overgroeid dat er amper iets van de originele buitenwanden te zien is.
  • De kans is klein maar het valt dus niet uit te sluiten.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje:
  • Deze structuur zou zeker ook in WOII gebruikt zijn door burgers als publieke schuilplaats. Daarvan zijn verhalen gekend.

Foto's van deze bunker

Enkele oudere foto's van deze bunker uit 1991 - Collectie Alain Van Geeteruyen

In 1991 stond de bunker dus nog zoals je hier in een winters landschap kan zien, volledig vrij. De wijze waarop je hem hier nu ziet, is ook de wijze waarop je hem in feite nu te zien krijgt vanaf die wegel naar die nog bestaande huizen toe. Je kijkt dus op de aanvalskant van de structuur.

De kleine gaatjes die je opnieuw in de wanden kan zien, zijn opnieuw kleine uitsparingen voor houten blokjes waartegen dan een allicht houten camouflagewand werd opgetrokken. (Foto: Collectie Alain Van Geeteruyen)

De toegangskant van de bunker Ook hier kan je al zien dat er blijkbaar bovenop de bunker extra grond is gestort. Mogelijks heeft deze er ooit origineel wel beperkt opgelegen om te dienen als camouflage uit de lucht en bijkomend als bescherming tegen projectielinslagen. Dit zal wel zeker niet in de hoeveelheden zijn die je hier nu kan zien. Ook blijkt daar toen al een gedeelte van naar beneden gezakt tussen bunkerkamer en de zware betonnen scherfmuur voor de toegangen. Dit verklaart heden nog altijd de situatie dat deze toegang deels met grond versperd zit. Ook hier zie je reeds die gastank staan die heden nog een van de weinige herkenningspunten is voor deze structuur. (Foto: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Eigen eerste prospectie in 2016

Zicht op de sterk overwoekerde en overgroeide bunker achteraan een weilandje tussen de smalle wegel en het terrein gebruikt als containerpark van Knokke.

Wijze waarop de bunker te zien is vanaf deze wegel.

Rechter zijkant van de structuur.

Linker zijde van de achterzijde met de toegangen van de structuur.

De totaal overwoekerde voorzijde. Je herkent wel nog duidelijk die gastank die nog altijd voor de structuur ligt.

Hier dient de enige bruikbare ingang voor de structuur gezocht te worden. Helaas toen in 2016 niet te bereiken.

Tweede meer gedetailleerde prospectie in 2017

Een gelijkaardig bezoekje, een jaartje later. Ditmaal voorzien van handschoenen en een haagschaar om proberen de ingang eens vrij te krijgen.

Het kleine weilandje met op de achterzijde de bunker, totaal overwoekerd.

De aanvalskant van de bunker. Dit is dus de zijde zichtbaar vanaf de wegel. Totaal overwoekerd en aan het zicht onttrokken.

Detail aan de linker hoek van deze zijde van de bunker. Hier kijk je dus op de linker zijkant van de structuur die totaal onbereikbaar is geworden.

Wijze waarop je de structuur dus heden in feite ziet komende vanaf de bestaande wegel in de richting van nog een aantal huizen aan de achterzijde van de verbrandingsoven. Dit zicht is in feite identiek met de 1e oude foto die hogerop te zien is anno 1991.

Rechter zijkant.

linker hoek van de achterzijde.

Hier is er letterlijk werk van gemaakt om de structuur onbereikbaar te maken. Dit is de wijze waarop de toegang meest links tussen bunker en schermuur is dichtgemaakt. Via deze weg geraak je ook niet meer binnen omdat er een berm grond is gezakt tussen scherfmuur en bunkerkamer via deze toegang.

Achterzijde van de bunker met heel herkenbaar nog de steeds aanwezige gastank.


Zelfde zijde van de bunker. Rechts naast de tank, is de nog bruikbare toegang te zoeken. Wees gerust, als er enige tijd niemand meer is geweest, zal deze opnieuw serieus toegegroeid zitten met bramen en struiken.

Detail van de toegang.

Zicht op de rechter zijmuur. Dan heb je een beperkte toegang (ik denk is van een 80 cm breed) om dan aan te sluiten bij de grote scherfmuur die de eigenlijke bunkerkamer diende te beschermen tegen rechtstreekse projectielinslagen.

De tussengang, totaal overwoekerd. Achteraan kijk je op een berm grond tussen bunkerkamer en scherfmuur. Recht voor u zit de eerste van 2 toegangen in de bunkerkamer.

Terugblik vanaf deze toegang tot de kamer van waar we kwamen om dit te betreden.

Het betere snoeiwerk om de bunker te kunnen betreden. Dit vrijmaken viel in dit geval uiteindelijk nog mee moet ik zeggen.

Meest rechtse ingang van de bunkerkamer. Deze stond zelfs in feite gewoon open onder de begroeiing.

Eerste blik naar binnen.

Zelfde toegang van binnenuit.

Blik naar rechter achtermuur. Vooraan rechts de deels door de grond (en het zand) die in de tussengang is gegooid, deels volgelopen bunkerkamer.

Detail op toch vrij smalle en lange kamer. Zoals u ziet nergens nissen of uitsparingen in dit geval.

De achtermuur van de bunker bevat enkel nabij de achterhoeken 2 dergelijke kleine gaten in de wand. De bovenste is zo goed als zeker te koppelen aan ventillatie.

De achterwand van de kamer.

Linker zijmuur en de twee toegangen.

De grotendeels versperde 2e toegangsdeur. Doe hier niet teveel moeite. De 2e deur is gewoon open.

Nabij de rechter achterhoek van de bunkerkamer, heeft het betonrot wel toegeslagen op de dakstructuur. Deze blijkt toch wel degelijk van wapeningsijzer voorzien zoals u ook kunt zien.

Zowel tegen de wanden als het plafond kan men dergelijk houten latwerk of in het beton ingestorte houten blokjes of gaten waar deze ooit hebben gezeten, zien zitten. Dit diende om een basisstructuur van houtwerk aan te bevestigen waartegen dat de ganse structuur werd bezet, in dit geval meestal met gewoon houten planken.

Specifieke bijkomende interessante bronnen:
Vorige: WK M 08
Volgende: WK M 09